🔷 لای زۆربەی هەرە زۆرمان شاراوەنیە کە جولەکەکان دەستیان لە پیلان و کودەتا لە جیهاندا هەیە ،،،  هەروەها دەستیان لە زۆربەی ئەو شتانە هەیە كە دەگوزەرێت ،، وەک لەناوبردنی جیهانی ئیسلامی و زۆر بابەتی تر .

  ئەمڕۆ باس لە مەزهەبێکی جولەکە دەکەین کە بە یەکێک لە مەترسیدارترین مەزهەبەکان دادەنرێن و  بەو لایەنە ناوبانگیان دەرکردووە ،،،،  ئەوانیش جوولەکەکانی دونامان،،،،  کە دەزانین ئەمانە کێن و کێ شوێنکەوتوویان بووە و چۆن  بەشداری لە پیلانگێڕیەکان دەکەن .

…………………………………………………………

🔸پێش هەموو شتێک یەهودی دوناما مەزهەبێکن کە شوێن کەسێکی جوولەکە کەوتوون  بەناوی【 سەباتای ئیزی】  یان

【شەباتای】 یان بە واتایەکی تر

【 سەباتای ساوی】  کە خۆی بە مەسیحی جولەکە وەسف کردووە یان شەیتانی ڕزگارکەر یان دەجال ،،،، دەوترێت لە کاتی گۆشەگیری ئایینی جولەکەکان و ئینکویزیشن لە دایک و باوکێکی کۆچبەری جوولەکە لە ڕۆژئاوای ئەنادۆڵ لە ساڵی 1626 لە ئیزمیر لەدایک بووە ،،، دواتر بەلقان وە لە ڕۆژی شەممەی ساڵی 1675 لە ئەلبانیا کۆچی دوایی کرد،،،،،

وەک  حاخامێک بوو هەروەها وەک دایکی ئارەزووی ئاینی جوولەکەی دەکرد،،، و ئارەزووی ئەویش هۆکاری لێکۆڵینەوەیەک بوو بۆ سەلماندنی سەباتای ئیزی  لە کتێبی ئاینی جولەکەکاندا وەک تەناخ و تەلمود ،،،، شوێنکەوتووانی  پێیان وایە  سباتای باوەڕدارێکی بەهێز بووە بەپێی  ڕواڵەتەکەی ،،،،  بەڵام لەهەمانکاتدا  پێیان وایە ئەو کەسە نەبووە کە جولەکەکان لە ئازار و زەلیلی ڕزگار بکات و بیانکاتە تاجێک بۆسەری هەموو جیهان ،،،،

🔻 سباتای لە ڕاستیدا خۆی ڕاگەیاند کە ئەو

【ماشیح یان هەمشیاح 】ە ،،،،  ئەمەش لە ساڵی 1648 بوو،،،، بەڵام ڕووبەڕووی کەسێک بووەوە کە ناوی❪ جۆزێف سکاپا ❫ بوو کە بانگهێشتەکەی ڕەتکردەوە و وتی درۆیەو ئەو شیاح نییە ،،،،  بەڵام دواتر یەکێک لەهاوڕێکانی سباتای دەرکەوت و ئامۆژگاری کرد کە گەشت بکات بۆ شاری تەسالۆنیکی ،،،،  ئەم هاوڕێیەی ناوی ئیبراهام بوو ،،،، وە هاوڕێکەی پێیوت لەوێ زۆرترین ژمارەی جولەکەی دڵسۆز وەک شوێنکەوتووی بانگەوازەکەت کۆدەکەیتەوە،،،،  بەڕاستی دەوترێت کە وەڵامێکی لە جولەکەکانەوە وەرگرت و لەلایەن ئەوانەوە وەک ڕزگارکەرێک یان پەراوێزێک تاجی لەسەر دانرا،،،،،  وە جولەکەکانی ئەوروپا  بە تایبەتی و جولەکەکانی ئەڵمانیا و پۆڵەندا دەستیان کرد بە ڕژان بۆ لای سباتای تا ئەو ڕادەیەی کە ئیمپراتۆریەتی عوسمانی دەستی کرد بە تێبینیکردنی مەترسی شوێنکەوتووانی سباتای و یاریدەدەرەکانی .

 🔸بۆئەوەی زیاتر وردبینەوە سباتای  کوڕی    

《مۆردخای زای 》 بووە کە لە نێو تورکەکاندا وەک پشکنەری شێرەکان بەناوبانگ بوو ،،،،،

سباتای  بچووکترینی سێ منداڵ بوو ئەوانیش بەدەست ئەو گۆشەگیرییەوە زۆر بێزاربوون   کە کەنیسەی کاسۆلیکی و ئینکویزیشن لەو کاتەدا ئەنجامی دەدا ،،،، بۆیە دەستیان کرد بە فێربوونی تاناخ و تەلمود و سیحری ئەوقەبانی و نهێنییەکانی،،،، تا ئەو ڕادەیەی کە سەرکەوتوو بوو لە سەلماندنی ئەوەی کە لەو کاتەدا لە حاخامەکانەوە گوێی لە ئاواتەکانیان بوو بۆ دەرکەوتنی ڕزگارکەر یان پەراوێزخراوە ،،، ئەوگوێی لێیان بوو  وە زانی کە پێویستیان بە هەمان شتە ،،، وە ئەوان بەپێی بەروارێک ئەوقسانەیان دەکرد  کە لە ڕووی فەلەکناسییەوە دیارییان کردبوو ،،،، هەروەها  ئەمە لە ساڵی 1648 دا ڕوویدا ،،،،  وە لێرەدا بۆی دەرکەوت و بڕیاریدا  دەرفەتێک بۆ جێبەجێکردنی بیرۆکەکەی و پێشبینییەکەی ڕابگەیەنێت  کە بریتیبوو  لە پەراوێزخراوە،،،، وە بێگومان بیرۆکەکەی یارمەتیدەر بوو بۆئەوەی مێشکی ئەوانی تر کۆنتڕۆڵ بکات،،، هەروەها شارەزایی لە سیحردا هەبوو وەک جۆرێک لە بەڵگەی موعجیزە بەکاری ئەهێنا  ،،،،

🔹دواتر ئەمەی لەناو کەسانی نزیکی خۆیدا ڕاگەیاند کە ئەو دڵسۆز دەبێت بۆیان و  بێگومان کەش و هەوای گشتی لەبەرژەوەندی ئەوبوو ،،، هەروەها سەباتای ئامادەبوو چونکە پێشتر لەڕووی دەروونییەوە بۆ ئەم ڕۆژە لەڕێگەی پراکتیزەکردنی هونەرەوە خۆی ئامادە کردبوو لە سیحر ،،،،  ئەو وادەردەکەوت و وا  چاوەڕوان دەکرا کە پەراوێز بێت ،،،، وە پێشوازی و پشتگیرییەکی گەورەی لەلایەن جولەکەکانەوە لێکرا و ڕاستییەکان دەرناکەوتن چونکە جۆزێف سکاپا و ژمارەیەکی زۆر زۆر لە جولەکەکان و پیاوانی ئایینی مردن،،،،  ئەوانەی مردن  هەموویان لە دژی بوون تا مردن بەڵام نەیانتوانی ڕاستیەکان ئاشکرا بکەن چونکە هیچ دەسەڵاتێکیان نەبوو کە بتوانن ئەم کارە بەئەنجام بگەیەنن ،،،، لەوکاتەدا  لەڕێگەی هەندێک لە هاوڕێکانی لە ئیزمیرەوە گەشت دەکات و بەرەو ئەستەنبوڵ دەڕوات ،،،، بەمەبەستی ئەوەی لەوێ بتوانێت زۆرترین ژمارەی شوێنکەوتووان لە دەوروبەری خۆی کۆبکاتەوە و تاوەکو لە هەر کاتێکی مەترسیدا دڵسۆز بن بۆی ،،، کاتێک سەفەری بۆ ئەستەنبوڵ کرد ئەو پشتیوانییەی کە چاوەڕێی دەکرد نەیدۆزیەوە بەم دۆخەش تووشی شۆک بوو وە زۆر بەدوایدا نەڕۆیشت ،،،، بۆیە بڕیاریدا جارێکی تر بگەڕێتەوە بۆ ئیزمیر و ئەمە ساڵی 1659 بوو و لە ماڵی باوکیدا دانیشت و بەروارێکی فەلەکی دیاریکراوی دانا لەگەڵ ژماردنێکی دیاریکراو کە بەدوای سیحری قەبلەدا دەچوو ،،، وە لە ساڵی 1666دا بەجۆرێک دایڕشت کە تیایدا ڕزگارکەری واپیشاندا کە  بە توندی دەرناکەوێت  ،،،،پاشان بە سەردانێکی نهێنی چووە قودس بەڵام کەس هۆکارەکەی نازانێت ،،، وە هەروەها دوای قودس گەشتی کرد بۆ قاهیرە بەڵام پاشان بڕیاری دا دووبارە بچێتەوە بۆ قودس ،،،، وە لە سەفەرەکەیدا بەرەو قودس کەسێکی دۆزیەوە بە ناوی ئیبراهام کە زانی هاوڕێ دێرینەکەیەتی و  وەک شوێنکەوتوو و دۆستێکی دڵسۆز مایەوە و باوەڕی بە پێشبینییە گوماناوییەکەی هەبوو،،،،  تا ئەو ڕادەیە ی کە وەک نێردراو مامەڵەی لەگەڵ قوتابی و   شوێنکەوتووەکانیدا دەکرد .

🔻 چیرۆکێکی سەیر هەیە لەنێو چیرۆکە سەیرەکاندا کەئەویش دەرکەوتنی کچێکی ئەوروپی خەڵکی پۆلۆنیابوو کە ناوی سارا بوو،،،، کەئەمەش لەساڵی 1666بوو ،،، وە  کاتێک قسەکانی سارا گەیشتە دەستی ڕایگەیاند کە پێشتر دیدێکی بینیوە و ئیلهامبەخش بووە بۆ ئەوەی هاوسەرگیری لەگەڵ سارای پۆلۆنی بکات،،،، ئەمەش بەهۆی ئەوەی چاوەڕوان دەکرا ئەو پەراوێز خراو بێت ،،، وە نامەی بۆ سارا نارد کە لە قاهیرە کۆدەبنەوە بۆ ئەوەی لەوێ هاوسەرگیری بکەن لەمانگی ئەیلولدا،،،، بێگومان ژمارەیەکی زۆر نیشانەی پرسیار هەیە دەربارەی هۆکاری ڕۆشتنی سباتای بۆ قاهیرەو هاوسەرگیریکردنی لەگەڵ سارا ،،،، دواتر سباتای هەر لەساڵی  1666 دا لەگەڵ سارا گەڕایەوە بۆ ئیزمیر و لەوێش بنکەیەکی گەورەی بۆ  قوتابی و شوێنکەوتووانی دانا ،،، وە لە ڕێگەی ئەوانەوە نزیک بوو لەو دەسەڵاتدارانەی کە لە سەرەتاوە دژی وەستابوون و دەیانویست لە سێدارەی بدەن .

🔹سباتای لە ئیزمیر تاج لە سەری دانرا و شوێنکەوتوانی دەستیان کرد بە ڕێکخستنی مەرجەکانی ژیانی ،،،، تەنانەت کاتەکانی چاوپێکەوتن و وەرگرتنی سەردانیکەرانیش شوێنکەوتووانی بوون کە ئەرکەکانیان دەگرتە ئەستۆ،،،، دواتر سباتای دەستی کرد بە داڕشتنی پلانێک بۆ دابەشکردنی جیهان لە ڕێگەی دیدگای ئایینی نوێی خۆیەوە بۆ 38 هەرێم،،،،وە هەر ناوچەیەکیش لەلایەن سوڵتانێک یان پاشایەکەوە بەڕێوە دەبرێت کە خۆی دیاری دەکات  ئەمەش بەپێی ڕێکخراوی ماسۆنی و بیرکردنەوەکانی وەک هەندێک سەرچاوە باسیان کردووە ،،،، وە خۆی بە تاقە کوڕی خودا ناساند 【نعوذباللە 】،،، لەو کاتەدا دەوڵەتی عوسمانی گرنگیان  پێنەدا ،،،، چونکە واهەستیان دەکرد کە  ئەمە شتێکە  دەکەوێتە ژێر بابەتی ئازادی باوەڕەوە و هیچ پەیوەندییەکی بەئەوانەوە نییە،،،، دواتر تا ڕادەیەک  مەترسییەکی گەورەیان بۆ سباتای دروست کرد لەلایەن فاضل احمد پاشا ،،، چونکە بۆیان دەرکەوت کە سباتای دەبێتە مەترسی بۆیان ،،، هەروەها پیاوەکانی کۆشک دەستیان کرد بە جووڵە دژی سباتای و فەرمانێک لەلایەن دادوەرەوە دەرکرا بۆئەوەی سباتای بهێنرێتە دادگا ،،،،، پاشان بردیان بۆ پایتەخت و دادگاییکردنەکە دەستی پێکرد،،،، بەڵام ئەو هەموو ئەو تۆمەتانەی ڕەتکردەوە کە ئاراستەی کرابوون،،،، بەڵام بە فشار لەسەری و ڕووبەڕووبوونەوەی بە بەڵگە نەیتوانی هیچ بەرگری لەخۆی  بکات ،،،،  بۆیە ئەنجامی دادگایی کردنەکە بەزیندانیکردنی سباتای کۆتایی هات ،،،، بەڵام کاتێک شوێنکەوتووانی ئاگاداری زیندانیکردنی بوون دەستیان کرد بە ڕژان بۆ زیندانی❪ کابی❫ ،،،، دواتر دەستیان کرد بە پێشکەشکردنی بەرتیل بە پاسەوانەکان بۆ ئەوەی چاویان پێی بکەوێت و لە زیندانەکەی سەردانی بکەن ،،،، کاتێک شاندە جوولەکەکانی شوێنکەوتووانی دەستیان کرد بە زیادبوون لە شارەکەدا بوون بە بارگرانییەکی ڕوون لەسەر ئابووریی شارەکە ،،،، بۆیە دەسەڵاتداران بڕیاریاندا دادگاییکردنی  کۆتایی ڕێکبخەن ،،،، سباتای بۆ ئەم دادگاییکردنە داوای وەرگێڕێکی کرد چونکە ئەو نەیدەزانی چۆن بە زمانی تورکی بە شێوەیەکی ڕەوان  وەک ئیسپانی قسە بکات ،،،، بۆ وەرگێڕانیش سەرکردەی پزیشکەکانی هەڵبژارد کەناوی مستەفا زادە بوو ،،،، مستەفا زادە جولەکە بوو و لە سەردەمی سوڵتان مەحمەدی چوارەمدا موسڵمانبوونی خۆی ڕاگەیاندبوو ،،، مستەفا ئاماژەی بە چەند شتێک کرد واتە بەبیرۆکەیەکی خراپەکارانە  لە لەسێدارەدان ڕزگاریکرد ،،،،  چونکە تۆمەتبارکرابوو بە وروژاندنی فیتنە لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا بۆیە پێویست بوو لەسێدارەبدرێت ،،، بەڵام  بیرۆکەکە ڕێگری کرد لەوەی کە سباتای  لەسێدارەبدرێت ،،،، بیرۆکەکەش  بریتیبوو لەوەی   کە سباتای موسڵمانبوونی خۆی ڕابگەیەنێت و   دان بە هەڵەکانیدا بنێت لەبەردەم سوڵتان و واز لە ئاینی جوولەکە بهێنێت و  ناوەکەی بگۆڕێت بۆ ناوێکی ئیسلامی ،،،،، سباتای زانی  بەم شێوەیەش دەتوانێت  بانگەوازەکەی لەناو شوێنکەوتووانیدا بە نهێنی پراکتیزە بکات ،،، بۆیە بیرۆکەکە لەلایەن سباتای قبوڵکرا و  موسڵمانبوونی خۆی ڕاگەیاند و ئایینی جولەکەی بەجێهێشت و ناوی خۆی گۆڕی بۆ محەمەد عەزیز ئەفەندی ،،،،بەمەش سوڵتان لێی خۆش بوو و مانگانە مووچەی بۆ تەرخان کرد،،،، ئەویش لە کۆشک دامەزرا و هەندێک سەرچاوە دەڵێن لە پێگەی باخچەی کۆشکدا بووە،،،، هەندێکی تریش  دەڵێن لە سەر کۆشک دامەزراوە و پلەیەکی بەرزیان لەکۆشک پێداوە،،،

🔸 زۆرێک لەخەڵکی بە ڕزگارکەری جولەکەکان ناویان دەبرد و بەڕاستی شوێنکەوتووانی فەرمانەکانیان جێبەجێ دەکرد هەروەها زۆرجاریش پێیان دەوت دیناما  واتە گەڕاوە ،،،

لێرەوە  هەوڵ بۆ درووستکردنی کارەساتێکی گەورە دراوە  کە سەرەتای مەترسییەکی ڕاستەقینە بوو بۆ جیهانی ئیسلامی ،،، ئەویش سەرهەڵدانی جولەکەی بە ڕووکەش مسوڵمان و لەناوەوە یەهودی بوو ،،، جوولەکەکان هەموو شتێکیان لە بەرژەوەندی دەوڵەتەکەیاندا دەکرد و هەوڵیان دەدا   ئاینی ئیسلام و دەوڵەتی عوسمانی لەناو ببەن ،،،، دواتر دەرکەوت کە سباتای لە ساڵی 1675 کۆچی دوایی کردووە،،،، لێرەشەوە ڕۆڵی ڕاستەقینەی جولەکەکانی دونما لە دژی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی بە تایبەتی و ئاینی ئیسلام بە گشتی دەستی پێکردووە،،،، مەزهەبی دونما دوای سباتای دووکەسی تر دەستیان بەسەرداگرت ئەوانیش  جۆزێف پێلوسۆ کە ناوی گۆڕی بۆ عبدالغفور ئەفەندی ،،،،، هەروەها کەسێکی تر بە ناوی جۆزێف کاپری کە ناوەکەی گۆڕی بۆ عبدالله یەعقوب چەلەبی،،،، دواتر دەستیان کرد بە کۆکردنەوەی هەموو جولەکەکانی دونما دوای مردنی سباتای  و جلوبەرگێکیان بەسەردا سەپاندن بۆئەوەی جیایان بکەنەوە لەوانی تر،،،، وەک پێڵاوی زەرد و کڵاوی سپی لەگەڵ عەمامەی سەوز  کەلەو کاتەدا لەسەریان دەکرد ،،،

🔹دوناماکان نە بەڕۆژوو دەبوون نە نوێژیان دەکرد  ،،، ودواتر کەسێک بەناوی یەعقوب پەیوەست بوو بەجولەکەکانی دونما و پەیڕەوی جولەکەی بەڕووکەش  ئیسلام و لەناوەوە یەهودی دەکرد ،،،، دوای ئەوەی دەسەڵاتی گرتە دەست  تا ڕادەیەک ناڕەزایی بەرامبەر کۆمەڵێک لەوان دەربڕی و یەکەم لێکترازان لە نێوانیاندا ڕوویدا ،،،، دواتر پیاوێک بە ناوی مستەفا چەلەبی دەرکەوت کە لە گروپەکەی یەعقوب جیا بووەوە و ناوی گروپەکەی ناوە قەرا قاش یان  حیزبی عوسمان بابا ،،،،، دواتر دەستەی یەکەم مایەوە بە ناوی جاکۆبیەکان و دوای ئەوە دابەشبوونی سێیەم لەناو حیزبی عوسمانی بابا دا دروست بوو کە سەرکردەکەیان جولەکەیەک بوو بە ناوی ئیبراهیم ئاغا،،، جوولەکەکانی دونما تێکەڵ بە جولەکەکانی مەزهەبەکانی تر نابن و هاوسەرگیری تەنها لەگەڵ کەسانی ناو کۆمەڵە و مەزهەبەکەی خۆیان دەکەن ،،، هەروەها کۆمەڵێک مەڕاسیمی سەیریان هەیە ،،، بۆنموونە  یەکەم ڕۆژی ساڵی عیبری دەبێت مەڕێک سەرببڕن و ڕێوڕەسمێکی تایبەت ئەنجام بدەن بۆ ئاهەنگگێڕان بەبۆنەی یادی ڕزگاربوونی ئیسحاق سەلامی خوای لەسەر بێت لە سەربڕین ،،،،   

ناوی جولەکەکان نهێنییە و بە ناوێکی تر خۆیان دەناسێنن و  لەگەڵ خەڵکدا مامەڵە دەکەن  ،،،،  هەروەها لە ڕۆژێکی دیاریکراوی ساڵدا دەبێت بچنە دەرەوە بۆ دەریا و ڕووبارەکان و بانگی

سباتای بکەن چونکە بەبڕوای خۆیان پێیان وایە دەگەڕێـــتەەوە بۆلایان .

🔹سەرچاوەیەکی زۆر هەیە لەو سەرچاوانەی کە پشتڕاستی دەکەنەوە کە سباتای شوێنکەوتووی ڕێکخراوی ماسۆنی جیهانی بووە ،،،، هەروەها بیرۆکەکانیانی جێبەجێ کردووە و دەستی کردووە بە بەشداریکردن لە لەناوبردنی جیهانی ئیسلامی و کۆنترۆڵکردنی سەرچاوە گەورەکانی ڕاگەیاندن  چ بەهۆی خوێندنەوە بووبێت  یان بەهۆی بیستنەوە ،،، هەروەها دیارترین کەسبووە کە  ئەرکی لەناوبردنی دەوڵەتی عوسمانی گرتۆتە ئەستۆ ،،،، ئەمەش لەڕێگەی دروستکردنی گروپێکی یەکگرتووی   پێشکەوتوو  کە ڕۆڵیان لە لەناوبردنی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی هەبووە لە ڕووی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتییەوە .

🔻 بە هەماهەنگی لەناو ڕێکخراوی ماسۆنی کۆمەڵەی یەکێتی و پێشکەوتنی ماسۆنی لە ساڵی 1889 لە شاری سالۆنیکی لەلایەن جولەکەیەکی سەباتارییەوە دامەزراوە ،،،،  دەوترێت ئەم کۆمەڵەیە هەمان ئەو کۆمەڵەیە بوون کە پلانیان دانابوو سوڵتان عەبدولحەمیدی دووەم لە پۆستەکەی دووربخەنەوە کاتێک ڕەتیکردەوە فەلەستین بە جولەکەکان بفرۆشێت ،،،،، بۆیە ئەوانیش لە پۆستەکەی دووریان خستەوەو  و زیندانیان کرد ،،،،،،،،  ئەمەش تێوەگلانی ئەوانی لە کۆمەڵکوژییەکانی ئەرمەنییەکان لە ڕۆژهەڵاتی ئەنادۆڵ گۆڕی،،، دوای ئەوە توانیان سوڵتان محەمەد ڕەشاد فریو بدەن و ڕازیی بکەن کە ئەم کۆمەڵەیە ئازاد بن لە ئەڵمانیا و ئیتاڵیا ،،، دەرەنجامەکەی لەدەستدانی هێزەکانی میحوەر و سەرکەوتنی جوولەکەکان بوو ،،، دواتر زەویەکانیان لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانی داگیرکرد و لە ساڵی 1923 دا  ئیستەنبوڵیان گەمارۆدا ،،، دواتر دامەزراندنی کۆماری تورکیایان ڕاگەیاند و مستەفا کەمال کە دەوترێت لە ماڵی جولەکەکان لەدایک بووە  هەڵبژێردرا و  وەک یەکەم سەرۆک کۆماری تورکیا دەستی بەکارکرد ،،،، وە بەڵێنیدا بە بەریتانیا کە ڕازی بێت بەو مەرجانەی کە داینابوو،،،، واتە هەڵوەشاندنەوەی خەلافەت و پچڕانی پەیوەندییەکانی تورکیا لەگەڵ ئیسلام ،،،، و ڕێگریکردن لە هەر هەوڵێک بۆ گەڕانەوەی خەلافەت دووبارە ،،،، لەگەڵ ئەمەشدا  پەرەپێدانی دەستورێکی عەلمانی،،،،، لەڕاستیدا دواجار خەلافەتەکە هەڵوەشایەوە دەستورێکی نوێ بۆ تورکیا داڕێژرا لە ساڵی 1924 .

🔹دوای ئەوە مستەفا کەمال ئەتاتورک وەک سەرۆکی فەرمی تورکیا دەستی پێکرد و هەر ئەو کەسە بوو کە بەژدار بوو لە هەموو ئەو پلانانەی کە بۆ نەهێشتنی ئایینی ئیسلامی و داخستنی مزگەوتەکان  بە زمانی تورکی داڕێژرابوو ،،،،  هەروەها کاری دەکرد بۆ بڵاوکردنەوەی عەلمانیەت لە هەموو شوێنێک .