مرۆڤی عەرەبی ڕەسەن و ناڕەسەن، جیاوازیەکی زەقی نیە لەگەڵ ئاژەڵدا، بەڵکو بە پێچەوانەوە چەندین خاڵی هاوبەش هەیە کە ئەم دوانە پێکەوە کۆدەکاتەوە و دەیانکات بە دوو شتی لێکچوو، ئەوەی کە ئاژەڵ زاڵدەکات بەسەر تاکی عەرەبیدا، سوودی ئاژەڵە بۆ مرۆڤایەتی و سروشت، کە عەرەب بە پێچەوانەوە جگە لە زیان سوودی نیە.
سەرەتا؛ بۆ ئەوەی ئاشنابین بە لێکچووەکانی نێوان ئاژەڵ و عەرەب، پێویستە بزانین کە ئاژەڵ چیە و بە کێ دەگوترێت ئاژەڵ؟
ئاژەڵ، بوونەوەرێکە کە خودای گەورە ئافراندویەتی بۆ مرۆڤ تاوەکوو سودی لێ وەرگرێت و بەرهەمەکانی بەکاربهێنێت، بەرهەمەکانیش بریتین لە (گۆشت، چەرم، چەوری، شیر، دروستکردنی دەرمان،، هتد..)
هەر بۆیە مرۆڤایەتی لە سەردەمی دروستبوونیەوە تاوەکوو ئێستا مانەوەی بەند بووه بە بەکارهێنانی ئاژەڵ و بەرهەمەکانی، ئیدی لە سەردەمی ڕاوکردنەوە تاوەکوو ئەم چەرخە.
لێرەدا هەمووان لەسەر خاڵێک کۆکن کە ئاژەڵ گرنگیەکی مەزنی هەبووە بۆ پێشکەوتن و مانەوەی مرۆڤ و بەردەوامبوونی سروشت لەو سوڕەی کە هەیەتی، ئەمەش دەرخەری گرنگی و نرخداری هەبوونی ئاژەڵە لەم سروشتە ناوازەیی کە مرۆڤ تێیدا دەژی.
❞عەرەب❞
نەتەوەی عەرەب سەر بە ڕەگەزی سامین و بەپێی ئاینە ئیبراهیمیەکان بێت، نەوەی پێغەمبەر ئیسماعیلن، خاوەنی پێستێکی ڕەش و باڵایەکی کورت و ناڕێکن و ڕوخسارێکی کەمێک شێواویان هەیە و پشتیان کۆمە.
نیشتیمانی ڕەسەنیان (یەمەن و باشوری نیمچە دورگەی عەرەبی ئێستایە).
عەرەبەکان پاڵپشت بە کاری بازرگانی و ژن و ژنخوازی و هەروەها فتوحاتی ئیسلامی توانیویانە ناوچەیەکی زۆر بخەنە ژێر ڕکێفی خۆیانەوە، هەروەها دەیان نەتەوە و هۆزی جیاوازیان کۆمەڵکوژکردووە و گۆڕیویانن بۆ عەرەب.
ئەمەش لەڕێی پڕۆسەیەکی دوور و درێژ.
عەرەب و ژیان:
گەر تێکەڵ ببین لەگەڵ کەسێکی عەرەبی یاخود خانەوادەیەکی ئەو نەتەوەیە، کۆمەڵێک هەڵسوکەوت دەبینین کە نامۆیە بۆ مرۆڤێک بیکات؛ بەڵکو زۆرجار بەبینینی ئەو هەڵسوکەوتە ئاژەڵێکمان بیردەکەوێتەوە.
دەکرێ بڵێین عەرەبەکان سیستەمی ژیانی ئاژەڵی بەتەواوەتی لە ژیانی خۆیاندا پەیڕەو دەکەن.
عەرەبەکان فراوانخوازن، گوێنەدەرن و حیساب بۆ هیچ شتێک و هیچ ڕایەکی جیاواز ناکەن، مەترسی گرنگ نیە بەلای ئەوانەوە، ئەوەی گرنگبێت لایان دابینکردنی خۆراکێکە چجای ئەم خۆراکە بە زوڵم و ستەم دابینکرابێت یاخود بە ئاسانی و بەبێ خورانی مافی هیچ کەسێک.
خاڵی لێکچوو
توندوتیژی: گەر ڕۆژێک لە ڕۆژان بینەری کەناڵێکی دۆکیۆمێنتاری ئاژەڵان بوبێتین. ئەوەمان زانیوە کە ئاژەڵەکان دڕندەن و بێ سۆزن، بە جۆرێک تەنانەت زۆرینەی ئاژەڵەکان سۆز و بەزەییان نیە بەرامبەر وەچەکانی خۆیان؛ زۆرجار لە ئەگەری کەمبوونەوەی خۆراک، بەچکەکانی خۆیان لە بەرزاییەکەوە فڕێ دەدەن یاخود دەیکوژن.
بە هەمان شێوە گەر کەمێک تێکەڵاوی کۆمەڵگەی عەرەبی بوبێتی ئەوا ئاشنادەبیت بەو جۆرە توندوتیژیە، نەک تەنها بەرامبەر خێزان بەڵکو بەرامبەر دەوروبەرەکەشیان.
زۆرجار لە ڕودانی بچوکترین دەمەقاڵێ یاخود گفتوگۆیەکی بچووک، چەند بنەماڵەیەک جەنگ دژی یەک بەرپادەکەن و بە دەیان لە یەکتر دەکوژن، لە کۆتاییدا بە ژن بە ژن یاخود پارە کۆتایی بە بابەتەکە دەهێنن.
مانەوە:
گەورەکان، لاوازەکان دەخۆن.
لە دنیای ئاژەڵان بە گشتی ئەم دەستەواژەیەمان بیردێتەوە کاتێک دەبینین هەڵۆیەک، مشکێک دەخوات، له پێناو مانەوە و بەهێزی خۆیدا.
گەر هەڵۆکە وەک باڵندەکانی دیکە گەنم یاخود ڕوەک بخوات دەمێنێتەوە، بەڵام هەڵۆ چاوی لە خوانێکە کە بەهاتربێت و وزەیەکی زۆرتری بداتێ..
کۆمەڵگەی عەرەبیش بەم شێوازە هەمیشە لاوازەکانی کردووە بە خوانی خۆی، گەر دوو عەرەب دراوسێ بن، ماڵی یەکێکیان پیاوی تێدانەمێنێ و بەتەنها ئافرەتەکان لەو ماڵەدابن ئەوا دراوسێکەیان دێت و دەستدرێژی دەکاتە سەر سەرجەم ئافرەتەکانی ئەو ماڵە، بەوەشەوە ناوەستێ و ڕەنگە سەرجەم کەلوپەلی ماڵەکەش بۆخۆی داگیربکات.
بەڵگەش بۆ ئەمە خوێندنەوەی مێژووە
پێویستە خاڵێکی کۆتایی بۆ ئەم بابەتە دابنێین، لەبەر ئەوەی مرۆڤی تێگەشتوو پێویستی بە ڕاپۆرتێکی دوور و درێژ نیە تاوەکوو ئاشنابێ بە سایکۆلۆژیای تاکی عەرەبی، بەڵکو لە ڕێی مامەڵەکردن و بینینی شارە داگیرکراوەکەیەوە زیاتر ئاشنا دەبێت بەو بابەتە.
حکومەتی هەرێم کوردستان لە دوای ساڵی ٢٠١٤ـەوە گڵۆپی سەوزی بۆ کۆمپانیا تەعریبچیەکان هەڵکردووە کە بێن و سەدان و هەزاران یەکەی نیشەجێبوون دروست بکەن بۆ نیشتەجێکردنی پێپەتیەکانی بیابان، تەنها بەمەشەوە نەوەستاوە، ڕێگەیان بۆ ئەوانەش خۆشکردووە کە پارەیان نیە و توانای کڕینی شوقەیان نیە، ئێستا دەتوانن بە بڕێک کە زیاتر نەبێ لە سێسەد هەزار، خێزانێکی عەرەبی لە یەکێک لە شارەکان یان قەزاو ناحیەکانی سەر بە سلێمانی و هەولێر نیشتەجێبن، ئەمەش نرخی کرێی خانوو و خۆراک و کارەبا و ئاوی بە ڕێژەیەکی خەیاڵی بەرزکردووەتەوە کە هاوڵاتیانی ڕەسەنی کورد کە باوباپیرانیان خاوەنی ئەم خاکەن توانای ژیانیان نەمێنێت و ڕووبکەنە وڵاتانی ئەوروپا.
ئەم داگیرکاریەش بەوەوە نەوەستاوە، بەڵکو قوتابخانە و دایەنگە و زانکۆی تایبەتیان بۆ دروستکردوون و بە زمانی عەرەبی وانەیان پێ دەگوترێتەوە، ئەمەش دەرخەری تەعریبێکی ترسناکە کە حکومەتەکەی تاڵەبانی و بارزانی ئەنجامی دەدات.
خوێنەر دەبێ ئەم پرسیارە لەخۆی بکات، ئایە ئامادەیە لەگەڵ ئاژەڵێکی دڕندەبژی؟
یاخود قبوڵی نەکات و فشار بخاتە سەر حکومەتی هەرێم کە ئەم داگیرکاریە عەرەبیە ڕابگرێت!؟
تعليقات
إرسال تعليق
كۆمێنت بنووسە ئەگەر هەر پرسیارێك یاخود تێبینیەكت هەیە